
آزاد کردن جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن
آزاد کردن جمع شدگی انگشتان یکی از فرآیندهای پیچیده جراحی ترمیمی است که برای رفع مشکلات ناشی از موارد مختلف مانند آسیب عصب، تاندون و حتی سوختگی به کار میرود. این جراحیها، بسته به نوع و شدت جمع شدگی، میتوانند متفاوت باشند و شامل تکنیکهای مختلفی هستند. در این مقاله با دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و ترمیمی به بررسی انواع روشهای جراحی برای آزاد کردن انگشتان جمع شده، شرایطی که ممکن است منجر به آسیبهای عصب و تاندون شود و همچنین سوالات رایج در مورد این موضوع خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعات جامع و مفیدی است که به بیماران و پزشکان کمک کند تا بهترین تصمیمات ممکن را برای بهبود و ترمیم انگشتان اتخاذ کنند.

زیبایی و تناسب در کل یک مجموعه پدیدار می شود. هر گونه دور شدن از ساختار و تناسب می تواند نوعی نقص به شمار آید. از جمله ی این نقص ها می توان به جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن اشاره کرد. این نقص مشکلات زیادی را برای فرد به وجود می آورد که مهم ترین آن محدود شدن حرکات می باشد. ما در این مقاله توضیحاتی را درباره ی آزاد کردن جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن ارائه خواهیم کرد.
منظور از جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن چیست؟
جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن به سبب انقباض یا سفتی بافت های پیوندی به وجود می آید و ممکن است پوست، تاندون ها، عضلات و رباط ها را درگیر نماید. علاوه بر این کپسول های مفصلی نیز ممکن است مشکلات ناشی از جمع شدگی را تجربه نمایند. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی روش های درمانی جهت آزاد کردن جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن وجود دارد که نتایج مطلوبی به همراه دارد.
نشانه های جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن چیست؟
جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن با نشانه هایی همراه می باشد. شناخت این نشانه ها باعث می شود تا میزان آگاهی افراد از این مشکل افزایش یابد و در صورت بروز چنین مشکلاتی، مسیر درمانی را سریع تر آغاز نمایند و زودتر نیز به نتیجه برسند. مهم ترین نشانه های جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن عبارتند از:
محدود شدن حرکات طبیعی و عادی انگشتان و اعضای بدن
از دست رفتن میزان انعطاف پذیری
کاهش دامنه ی حرکتی در انجام حرکت های مربوط به دست و پا
عدم توانایی در صاف کردن انگشت ها
محدودیت در کشش بخش های مختلف اعضای بدن
انقباض ماهیچه ها و مفاصل
یکی دیگر از نشانه های مهم جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن می تواند در پوست پدیدار گردد. سوختگی ها یا جراحت های مختلف ممکن است سبب انقباض پوست شود و برای حرکت قسمت های مختلف بدن، مشکل ایجاد کند و می بایست با آزاد کردن جمع شدگی انگشتان و اعضای بدن آن را درمان نمود.

انواع جمع شدگی انگشتان
جمع شدگی انگشتان یکی از مشکلات شایع دست است که میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این مشکل میتواند باعث محدودیت در حرکت و عملکرد دست شود و در برخی موارد نیاز به جراحی داشته باشد. در این بخش، به انواع جمع شدگی انگشتان و دلایل آنها میپردازیم.
جمع شدگی ناشی از آسیبدیدگی
یکی از دلایل اصلی جمع شدگی انگشتان، آسیبدیدگیهای مختلف مانند شکستگی، دررفتگی یا پارگی تاندونها و اعصاب است. این نوع جمع شدگی معمولا به دلیل ایجاد بافت اسکار (Scar Tissue) و چسبندگیهای داخلی در ناحیه آسیبدیده رخ میدهد. در چنین مواردی، فیزیوتراپی و تمرینات کششی میتواند به بهبود وضعیت کمک کند، اما در برخی موارد شدیدتر، نیاز به مداخله جراحی است.
جمع شدگی ناشی از بیماریهای سیستمیک
بعضی از بیماریهای سیستمیک مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و بیماری دوپویترن (Dupuytren’s Contracture) میتوانند باعث جمع شدگی انگشتان شوند. در این موارد، درمان بیماری اصلی میتواند به کاهش علائم کمک کند، اما ممکن است نیاز به جراحی برای آزاد کردن تاندونها و اعصاب نیز وجود داشته باشد.
جمع شدگی مادرزادی
برخی افراد با نقصهای مادرزادی در ساختار انگشتان به دنیا میآیند که منجر به جمع شدگی آنها میشود. این نوع جمع شدگیها معمولا در سنین پایین تشخیص داده میشوند و ممکن است نیاز به جراحیهای اصلاحی داشته باشند تا عملکرد دست بهبود یابد.
جمع شدگی ناشی از استفاده مکرر
استفاده مکرر و بیش از حد از انگشتان در فعالیتهای خاص مانند تایپ کردن، نواختن سازهای موسیقی یا کار با ابزارهای دستی میتواند منجر به جمع شدگی انگشتان شود. این نوع جمع شدگیها به دلیل ایجاد تنش و فشار مداوم بر روی تاندونها و مفاصل رخ میدهد. استراحت دورهای و تمرینات کششی میتواند به پیشگیری از این مشکل کمک کند، اما در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است لازم باشد.
- فیزیوتراپی: برنامههای تمرینی و کششی برای کاهش تنش و بهبود حرکت انگشتان
- استفاده از اسپلینت (Splint): برای ثابت نگه داشتن انگشتان و جلوگیری از جمع شدگی بیشتر
- تزریقات استروئید: کاهش التهاب و درد در ناحیه آسیبدیده
- جراحی: آزاد کردن تاندونها و اعصاب برای بهبود عملکرد دست
درمان جمع شدگی انگشتان به نوع و شدت مشکل بستگی دارد. مشاوره با یک جراح دست و انجام بررسیهای دقیق میتواند به تعیین بهترین روش درمان کمک کند. در نهایت، مراقبتهای پس از جراحی و پیگیریهای منظم با فیزیوتراپیست میتواند به بهبود کامل و بازگشت به فعالیتهای روزمره کمک کند.

روشهای جراحی برای رفع جمع شدگی انگشتان
جمع شدگی انگشتان که معمولا به دلیل شرایطی مانند دوپویترن و آسیبهای عصبی و تاندونی رخ میدهد، میتواند بهطور قابلتوجهی عملکرد دست را مختل کند. برای رفع این مشکل، روشهای جراحی متعددی وجود دارد که هر یک بسته به شدت و نوع جمع شدگی، ممکن است متفاوت باشد.
فاشیوتومی
یکی از روشهای جراحی برای آزاد کردن جمع شدگی انگشتان، فاشیوتومی است. در این روش، جراح از طریق برشهای کوچک در پوست، بافتهای فاشیایی که باعث جمع شدگی شدهاند را برش میدهد. این عمل معمولا به صورت سرپایی انجام میشود و نیاز به بستری طولانی مدت ندارد.
فاشیئکتومی
فاشیئکتومی یک روش دیگر برای درمان جمع شدگی انگشتان است. در این روش، علاوه بر برش بافتهای فاشیایی، بخشی از بافتها بهطور کامل برداشته میشود. این روش معمولا در موارد شدیدتر جمع شدگی که با روشهای کمتر تهاجمی قابل درمان نیستند، استفاده میشود.
درمان با استفاده از سوزن (Needle Aponeurotomy)
در این روش، جراح با استفاده از سوزنهای ویژه، بافتهای فاشیایی را برش میدهد تا انگشتان به حالت طبیعی خود بازگردند. این روش کم تهاجمی است و بهبودی سریعتری نسبت به روشهای دیگر دارد. با این حال، نیاز به دقت بالای جراح دارد تا از آسیب به ساختارهای دیگر جلوگیری شود.
پیوند تاندون
در مواردی که جمع شدگی انگشتان به دلیل آسیب به تاندونها رخ داده باشد، ممکن است نیاز به پیوند تاندون باشد. در این روش، تاندونهای سالم از بخشهای دیگر بدن گرفتهشدهو جایگزین تاندونهای آسیب دیده میشوند. این روش پیچیدهتر است و نیاز به مراقبتهای پس از جراحی دقیقتری دارد.
درمان عصبی
برای مواردی که جمع شدگی انگشتان ناشی از آسیب به عصبها باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم عصبها باشد. این نوع جراحی معمولا پیچیدهتر است و به تخصص بیشتری نیاز دارد. در برخی موارد، از تکنیکهای میکروسکوپی برای ترمیم عصبها استفاده میشود.
بهطور کلی، انتخاب روش جراحی مناسب برای آزاد کردن جمع شدگی انگشتان بستگی به وضعیت خاص هر بیمار دارد. مشاوره با جراح متخصص و بررسی دقیق وضعیت انگشتان میتواند به انتخاب بهترین روش درمان کمک کند.
تشخیص و درمان آسیب عصب و تاندون
آسیبهای عصب و تاندون میتواند عملکرد دست و انگشتان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این آسیبها معمولا به دلیل ضربههای شدید، بریدگیها و یا کشیدگیهای ناگهانی رخ میدهند و نیاز به تشخیص دقیق و درمان مناسب دارند.
تشخیص آسیب عصب و تاندون
برای تشخیص آسیبهای عصب و تاندون، ابتدا پزشک معاینه فیزیکی دقیقی انجام میدهد. این معاینه شامل بررسی دامنه حرکت، قدرت عضلات و حساسیت به لمس است. همچنین، تستهای تصویربرداری مانند MRI و Ultrasound میتوانند به تشخیص دقیقتر کمک کنند.
- معاینه فیزیکی: بررسی دامنه حرکت، قدرت عضلات و حساسیت به لمس
- تستهای تصویربرداری: MRI و Ultrasound
- نوار عصب و عضله (EMG): اندازهگیری فعالیت الکتریکی عضلات و عصبها
درمان آسیب عصب و تاندون
درمان آسیبهای عصب و تاندون بستگی به شدت و نوع آسیب دارد. در موارد خفیف، استراحت و فیزیوتراپی میتوانند مفید باشند. اما در موارد شدیدتر، نیاز به جراحی وجود دارد.
درمان غیرجراحی
- استراحت و استفاده از آتل برای محدود کردن حرکت
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکت
- داروهای ضد التهاب و مسکن برای کاهش درد و التهاب
درمان جراحی
در صورتی که آسیب به عصب و تاندون شدید باشد و با درمانهای غیرجراحی بهبود نیابد، جراحی ممکن است ضروری باشد. جراحی عموما شامل ترمیم تاندونهای پارهشدهو آزاد کردن عصبهای فشردهشدهاست. پس از جراحی، دورهای از توانبخشی و فیزیوتراپی برای بازگشت کامل عملکرد دست و انگشتان لازم است.
در نهایت، تشخیص دقیق و درمان به موقع آسیبهای عصب و تاندون میتواند از بروز عوارض جدیتر جلوگیری کند و به بازگشت سریعتر و کاملتر عملکرد دست و انگشتان کمک کند.
جراحیهای رایج برای بهبود عملکرد انگشتان
جراحیهای متعددی برای بهبود عملکرد انگشتان وجود دارند که میتوانند به آزاد کردن جمع شدگی و بهبود آسیبهای عصبی و تاندونی کمک کنند. این جراحیها بسته به نوع و شدت آسیب متفاوت هستند.
آزادسازی تاندون
آزادسازی تاندون یکی از روشهای موثر برای بهبود عملکرد انگشتان است. در این روش، پزشک با برش دقیق بخشهای آسیبدیده تاندون، آن را از بافتهای اطراف آزاد میکند تا حرکت انگشتان بهبود یابد. این جراحی معمولا برای افرادی که دچار تنگی یا فشار روی تاندونها شدهاند، توصیه میشود.
جراحی ترمیم عصب
در مواردی که آسیب عصبی باعث اختلال در عملکرد انگشتانشدهباشد، جراحی ترمیم عصب میتواند مفید باشد. این جراحی به منظور بازسازی یا ترمیم عصبهای آسیبدیده انجام میشود تا حس و حرکت طبیعی به انگشتان بازگردد. تکنیکهای مختلفی از جمله گرافت عصبی (nerve graft) ممکن است در این روش به کار گرفته شود.
جراحی آرتروسکوپی
آرتروسکوپی یکی دیگر از روشهای موثر در بهبود عملکرد انگشتان است. این جراحی با استفاده از یک آرتروسکوپ (arthroscope)، که یک دوربین کوچک است، انجام میشود و به پزشک اجازه میدهد که به دقت ناحیه آسیبدیده را مشاهده و درمان کند. آرتروسکوپی معمولا کمتر تهاجمی است و زمان بهبودی کوتاهتری دارد.
ترمیم تاندون
ترمیم تاندون یک روش دیگر برای بهبود عملکرد انگشتان است. در این جراحی، تاندونهای آسیبدیده با استفاده از تکنیکهای خاصی بازسازی میشوند تا عملکرد طبیعی خود را باز یابند. این روش معمولا برای افرادی که دچار پارگی یا آسیب شدید تاندونها شدهاند، مناسب است.
- آزادسازی تاندون: مناسب برای تنگی یا فشار روی تاندونها
- ترمیم عصب: بازسازی یا ترمیم عصبهای آسیبدیده
- آرتروسکوپی: مشاهده و درمان دقیق با دوربین کوچک
- ترمیم تاندون: بازسازی تاندونهای پارگی یا آسیبدیده
هر یک از این جراحیها نیاز به مشاوره و ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص دارند تا بهترین روش درمانی برای هر فرد انتخاب شود. همچنین، پس از جراحی، فیزیوتراپی و تمرینات بازتوانی میتوانند به بهبود سریعتر و کاملتر کمک کنند.
سوالات متداول درباره جمع شدگی انگشتان
در این بخش به سوالات متداول درباره جمع شدگی انگشتان پرداخته خواهد شد تا اطلاعات مورد نیاز را در اختیار شما قرار دهد و به سوالات پرتکرار پاسخ دهد.
۱. جمع شدگی انگشتان چیست؟
جمع شدگی انگشتان (Contracture) به وضعیتی اطلاق میشود که در آن انگشتان بهطور غیرطبیعی خمشدهو قادر به باز شدن کامل نیستند. این شرایط ممکن است به دلیل آسیبهای عصبی، تاندونها یا بافتهای نرم به وجود آید.
۲. چه عواملی باعث جمع شدگی انگشتان میشوند؟
عوامل مختلفی میتوانند باعث بروز این مشکل شوند که از جمله آنها میتوان به آسیبهای تاندونی، بیماریهای عصبی، التهابهای مزمن و حتی شرایط ژنتیکی اشاره کرد. برخی از بیماریها مانند دیابت نیز ممکن است ریسک ابتلا به این مشکل را افزایش دهند.
۳. چگونه میتوان از جمع شدگی انگشتان پیشگیری کرد؟
پیشگیری از این وضعیت شامل مراقبتهای منظم از دستها، انجام تمرینات کششی و تقویتی برای انگشتان و همچنین اجتناب از فعالیتهایی است که ممکن است به انگشتان آسیب بزنند. در صورت وجود بیماریهایی که ریسک ابتلا به جمع شدگی انگشتان را افزایش میدهند، مدیریت و کنترل آنها نیز بسیار مهم است.
۴. چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که متوجه شدید انگشتانتان بهطور غیرطبیعی جمعشدهو قادر به باز شدن کامل نیستند، یا درد و تورم در این ناحیه دارید، بهتر است به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام میتواند از پیشرفت مشکل جلوگیری کند و درمان موثرتر خواهد بود.
۵. درمانهای غیرجراحی برای جمع شدگی انگشتان چیست؟
- استفاده از اسپلینتها (Splints) و آتلها برای حفظ انگشتان در حالت کشیده
- تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی
- استفاده از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب
۶. چه نوع جراحیهایی برای آزاد کردن جمع شدگی انگشتان وجود دارد؟
در موارد شدیدتر که درمانهای غیرجراحی موثر نباشند، جراحی ممکن است لازم باشد. انواع مختلفی از جراحیها وجود دارد که بسته به نوع و میزان جمع شدگی، انتخاب میشوند. برخی از این جراحیها عبارتند از:
- جراحی آزادسازی تاندونها
- جراحی اصلاحی برای بازگرداندن شکل طبیعی انگشتان
- جراحی پیوند عصب و تاندون برای بازگرداندن عملکرد طبیعی
۷. آیا پس از جراحی نیاز به فیزیوتراپی هست؟
بله، پس از جراحی، فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در بازگشت کامل عملکرد انگشتان دارد. تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی کمک میکند و از بروز مجدد مشکل پیشگیری میکند.
۸. مدت زمان بهبودی پس از جراحی چقدر است؟
مدت زمان بهبودی پس از جراحی میتواند بسته به نوع جراحی و وضعیت فرد متفاوت باشد. بهطور کلی، ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا فرد به فعالیتهای روزمره خود بازگردد. انجام منظم تمرینات فیزیوتراپی و پیگیری دستورات پزشک میتواند این مدت زمان را کاهش دهد.
تاثیر سوختگی و جراحت بر جمع شدگی انگشتان
سوختگیها و جراحتها میتوانند تاثیرات جدی بر عملکرد انگشتان داشته باشند. این نوع آسیبها ممکن است باعث ایجاد تغییرات در ساختار پوست، عضلات و تاندونهای انگشتان شوند که در نتیجه به جمع شدگی انگشتان منجر میشود. در این بخش به بررسی تاثیرات مختلف سوختگی و جراحت بر جمع شدگی انگشتان میپردازیم.
تاثیرات سوختگی بر جمع شدگی انگشتان
سوختگیهای شدید میتوانند باعث تخریب بافتهای پوستی و زیرپوستی شوند. این آسیبها اغلب منجر به ایجاد زخمها و اسکارهای (scars) عمیق میشوند که توانایی حرکت طبیعی انگشتان را محدود میکنند. در موارد شدیدتر، سوختگیها ممکن است به عضلات و تاندونها نیز آسیب برسانند و نیاز به جراحیهای ترمیمی داشته باشند.
- ایجاد اسکارهای عمیق و محدودیت در حرکت انگشتان
- آسیب به عضلات و تاندونها
- نیاز به جراحیهای ترمیمی
تاثیرات جراحتها بر جمع شدگی انگشتان
جراحتها نیز میتوانند تاثیرات مشابهی بر انگشتان داشته باشند. آسیبهای مستقیم به تاندونها و عصبهای انگشتان میتوانند باعث کاهش توانایی حرکت و جمع شدگی انگشتان شوند. جراحتهای باز و عمیق ممکن است نیاز به جراحیهای فوری برای جلوگیری از عفونت و ترمیم بافتهای آسیب دیده داشته باشند.
در بسیاری از موارد، جراحتهای شدید منجر به ایجاد زخمهای بزرگ و تغییرات دائمی در ساختار انگشتان میشوند. این تغییرات میتوانند باعث جمع شدگی و کاهش دامنه حرکت انگشتان شوند.
- آسیب به تاندونها و عصبها
- کاهش توانایی حرکت انگشتان
- ایجاد زخمهای بزرگ و تغییرات دائمی
بهطور کلی، سوختگیها و جراحتها میتوانند تاثیرات جدی و ماندگاری بر جمع شدگی انگشتان داشته باشند. اهمیت مراقبتهای پزشکی و جراحیهای ترمیمی در این موارد بسیار بالاست تا بتوان از عوارض طولانی مدت جلوگیری کرد و عملکرد طبیعی انگشتان را بازگرداند.
نکات مهم قبل و بعد از جراحی انگشتان
جراحی انگشتان یکی از روشهای موثر برای درمان مشکلات مختلفی مانند جمع شدگی انگشتان است. قبل و بعد از انجام این جراحی، رعایت چند نکته مهم میتواند به بهبود سریعتر و بهتر کمک کند. در ادامه به بررسی این نکات میپردازیم.
نکات قبل از جراحی
- مشاوره با پزشک: پیش از انجام جراحی، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است. در این جلسه، تمامی سوالات و نگرانیهای خود را مطرح کنید و پزشک را از تاریخچهی پزشکی خود آگاه کنید.
- آزمایشهای پیش از جراحی: انجام برخی آزمایشها مانند آزمایش خون و اکوکاردیوگرافی برای اطمینان از سلامتی عمومی بدن و آمادگی برای جراحی لازم است.
- آمادگی روانی: داشتن آمادگی روانی برای جراحی بسیار مهم است. با پزشک خود درباره توقعات و نتایج احتمالی جراحی صحبت کنید تا با آگاهی بیشتری وارد عمل شوید.
- قطع مصرف داروهای خاص: برخی داروها، مانند داروهای رقیقکننده خون، باید پیش از جراحی قطع شوند. هماهنگی با پزشک خود در این زمینه ضروری است.
نکات بعد از جراحی
- استراحت کافی: پس از جراحی، استراحت کافی و محدود کردن فعالیتهای جسمی برای چند هفته اول بسیار حیاتی است.
- پیگیری جلسات فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از مهمترین بخشهای بهبودی پس از جراحی است. جلسات منظم فیزیوتراپی به بازیابی حرکت و کاهش درد کمک میکند.
- مصرف داروهای تجویزشده: پزشک ممکن است برای کاهش درد و جلوگیری از عفونت، داروهایی تجویز کند. مصرف این داروها به موقع و طبق دستور پزشک بسیار مهم است.
- پرهیز از حرکات سنگین: پس از جراحی، باید از انجام حرکات و فعالیتهای سنگین خودداری کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
- مراقبت از زخم: نگهداری و تمیز کردن صحیح زخمها برای جلوگیری از عفونت و بهبود سریعتر از اهمیت بالایی برخوردار است.
رعایت این نکات قبل و بعد از جراحی انگشتان میتواند به بهبود سریعتر و کاهش عوارض احتمالی کمک کند. همچنین، همکاری مداوم با تیم پزشکی و پیگیری دقیق توصیههای آنها میتواند نتایج جراحی را بهبود بخشد.
نتیجه گیری
در پایان میتوان گفت که جمع شدگی انگشتان یک وضعیت پیچیده و نگرانکننده است که میتواند به دلایل مختلفی از جمله بیماری دوپویترن، آسیبهای عصبی و تاندونی و حتی سوختگیها و جراحتها ایجاد شود. این وضعیت نه تنها عملکرد دست را مختل میکند بلکه میتواند تاثیرات جدی و ماندگاری بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
روشهای جراحی مختلفی برای رفع این مشکل وجود دارند که از جمله آنها میتوان به استفاده از سوزنهای ویژه برای برش بافتهای فاشیایی و بازسازی عصبهای آسیبدیده اشاره کرد. این جراحیها هدف دارند که حس و حرکت طبیعی را به انگشتان بازگردانند و عملکرد دست را بهبود بخشند.
تشخیص دقیق و درمان مناسب آسیبهای عصبی و تاندونی از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند . همچنین پیشگیری و مراقبتهای منظم از دستها، انجام تمرینات کششی و تقویتی و اجتناب از فعالیتهای پرخطر میتواند در کاهش وقوع جمع شدگی انگشتان موثر باشد.
با توجه به تاثیرات جدی جمع شدگی انگشتان بر زندگی روزمره، آگاهی و اطلاعات کافی در این زمینه میتواند به افراد کمک کند تا بهترین تصمیمات را برای درمان و بهبود خود بگیرند. رعایت نکات قبل و بعد از جراحی نیز میتواند به بهبود سریعتر و موثرتر کمک کند.