جراحی ترمیمی (جراحی بازسازی و ترمیم) چیست؟

جراحی ترمیمی شاخه‌ای از جراحی است که سعی در رفع ناهنجاری‌های مادرزادی یا اکتسابی، اختلالات شکل و عملکرد و تصحیح تصویر بدن دارد. این جراحی با انواع مشکلات که در تمام سطح بدن رخ می دهد سروکار دارد. رویدادهایی که شکل و عملکرد بدن را مختل می کنند ممکن است مادرزادی، آسیب زا یا اکتسابی باشند. مثلا؛ اصلاح بدشکلی مادرزادی ، اصلاح بدشکلی ناشی از سوختگی ،  اصلاح بدشکلی ناشی از ضربه ، اصلاح جمع شدگی انگشتان و اعضا ، اصلاح اختلالات مادرزادی جمجمه و صورت ، اصلاح فلج صورت و اعضا ، برداشتن اسکارهای پارگی در صورت و اعضا ، برداشتن اسکارهای سوختگی و ضربه و جراحی ، برداشتن سرطان وسیع اندام و بازسازی آن ، برداشتن وسیع سرطان صورت و بازسازی آن ، پیوند عصب ، پیوند تاندون ، جراحی عروق و اعصاب در این رشته جراحی قرار دارند.

از بین رفتن استخوان (به ویژه استخوان های صورت و دست) و سقف غضروف (مانند غضروف گوش و بینی)، بدشکلی ها، حوادث پاتولوژیک (تومور، کیست، عفونت و …) نیز در زمینه جراحی پلاستیک می باشد. برای این کار علاوه بر روش‌های جراحی کلاسیک، می‌توان از میکروسرجری، سیستم‌های لیزر، آندوسکوپی و مواد شیمیایی و داروهای مختلف استفاده کرد. به طور خلاصه جراحی ترمیمی سعی در ترمیم انواع عیوب (حفره ها) موثر بر پوست، زیر پوست و استخوان ها در تمام سطح بدن دارد. در حین انجام این کار، قانون اساسی این است که با بافت هایی مشابه با بافت هایی که از بین رفته اند، ترمیم انجام شود.

قوانینی که در جراحی ترمیمی باید در نظر گرفته شود؟

قانون ترمیم در جراحی ترمیمی این است که ابتدا ساده ترین و کم آسیب ترین روش را انتخاب کنید. ترمیم اولیه زخم (مانند بخیه زدن) ابتدا در نظر گرفته می شود و در صورت از دست دادن بافت، استفاده از پیوند (پچ پوست) در نظر گرفته می شود. در مواردی که این روش نیز مناسب نیست (از دست دادن بافت عمیق و پیچیده، آسیب استخوان و تاندون باز) باید از فلپ استفاده کرد. فلپ ها با توجه به شرایط و محل نقص بافت قابل استفاده هستند. از فلپ های ساده محلی (مثلاً فلپ های پوستی) تا فلپ های مرکب (حاوی بیش از یک بافت) در نمودار برنامه ریزی می شوند. قانون اساسی در جراحی ترمیمی انجام ترمیم با استفاده از نزدیکترین بافت به بافت های از دست رفته است.

جراحی ترمیمی سوختگی

هم در جراحی ترمیمی و هم در جراحی زیبایی، استفاده از بافت های اتولوگ (خودگرفته از فرد) مناسب است. اما می توان از محل های اهدا کننده بافت های اتولوگ یا در صورت عدم مناسب بودن بیمار، از منابع دیگر (هموگرافت، هتروگرافت و مواد آلوپلاستیک) استفاده کرد. به عنوان مثال، در اصلاح بدشکلی ناشی از سوختگی بزرگ، گرافت های پوستی (پچ های پوستی) گرفته شده از نواحی سالم بیمار ترجیح داده می شود. اگر این نواحی ناکافی باشند، می توان از پوست افراد دیگر، جسد (هموگرافت) و حتی پوست حیوانات (هتروگرافت) استفاده کرد. به غیر از اتوگرافت، آنها به عنوان یک پوشش بیولوژیکی موقت در انسان استفاده می شوند. مثال دیگری برای تحلیل استخوان می توان ذکر کرد. در برداشتن اسکارهای پارگی در صورت و اعضا، ابتدا استخوان از سایر قسمت های بدن گرفته می شود و روی ناحیه معیوب اعمال می شود. با این حال، اگر این منبع کافی یا در دسترس نیست، می توان از مواد پلاستیک استفاده کرد.

در جراحی زیبایی جراحی ترمیمی نیز وجود دارد؟

جراحی زیبایی (یا زیبایی) با عمل ها و تلاش هایی برای زیباتر و کامل تر کردن تصویر بدن سروکار دارد. در اینجا مشکلات زیبایی بیشتر از یک مشکل پزشکی وجود دارد. تمامی جراحان پلاستیک نیز در طول آموزش تخصصی خود آموزش جراحی زیبایی را می بینند و تنها جراحانی هستند که مجاز به انجام این عمل ها هستند. جراحی زیبایی نیاز به آموزش و تجربه طولانی دارد. چنین عمل هایی هم نیاز به استعداد جراحی و هم استعداد هنری دارد. در جراحی زیبایی همیشه نه از نظر زیبایی بلکه گاهی مشکلات پزشکی حل می شود. به عنوان مثال، اصلاح جراحی یک بدن دارای اضافه وزن یا بزرگ شدن سینه های غول پیکر (گیگانتوماستی) مشکلات پزشکی و زیبایی را حل می کند. علاوه بر اصلاح زیبایی اندام، عملکرد آن نیز بسیار مهم است به این دلیل جراحی ترمیمی نیز در آن وجود دارد. به عنوان مثال: در جراحی زیبایی بینی (رینوپلاستی) اشکال شکل و تنفس باید با هم اصلاح شود.

جراحی ترمیمی به چند صورت انجام می گیرد؟

جراحی فک و صورت(برداشتن وسیع سرطان صورت و بازسازی آن): به انواع جراحی های استخوان های صورت می پردازد. شکستگی های استخوان صورت، اصلاح فلج صورت و اعضا، اصلاحات ارتوگناتیک (حذف فک ها به جلو یا عقب)، اصلاح شکاف های مادرزادی صورت و اصلاح بدشکلی مادرزادی در این ناحیه گنجانده شده است.

جراحی ترمیمی اسکار

جراحی جمجمه صورت: اصلاح اختلالات مادرزادی جمجمه و صورت در این جراحی امکان پذیر است. بدشکلی‌های جمجمه (سر برج، سر چکش، سر صاف) که پس از تولد مشاهده می‌شوند با جراحی جمجمه صورت اصلاح می‌شوند، زیرا بر رشد مغز تأثیر منفی می‌گذارند. نقایص و بدشکلی هایی که بعداً در استخوان های جمجمه ایجاد می شود را می توان با بافت های اتولوگ مختلف (استخوان و غضروف از جاهای دیگر گرفته شده) یا مواد آلوپلاستیک ترمیم کرد.

میکروسرجری: جراحی ترمیمی است که در زیر میکروسکوپ عمل با ابزار میکروسرجری مخصوص انجام می شود. پیوند عصب ، پیوند تاندون و جراحی عروق و اعصاب در این دسته قرار دارند. بخیه زدن (کاشت مجدد) دست ها، پاها و سایر بافت های بریده شده را می توان با این تکنیک جراحی انجام داد. به لطف بخیه زدن عروق و اعصاب با قطر کوچک، امکان بازیابی عملکرد اندام پاره شده و همچنین انتقال بافت ها از یک نقص به ناحیه دیگر (Free Flaps) وجود دارد. امروزه می توان عروق و اعصاب نازک تا قطر 0.5 میلی متر را بخیه زد.

جراحی دست: اصلاح عیوب ضربه ای (بریدگی، له شدن، پارگی)، اختلالات شکل و عملکرد دست، اصلاح عیوب مادرزادی (ناهنجاری های انگشت، اصلاح جمع شدگی انگشتان و اعضا ، شکاف دست، تغییر شکل دست و غیره)، ترمیم تاندون ها و … اعصاب، درمان تومورهای دست، اصلاح بدشکلی ناشی از سوختگی را می توان با جراحی دست انجام داد.

جراحی آندوسکوپی: با کمک آندوسکوپ، کشش صورت و پیشانی، قرار دادن پروتز سینه، جراحی های عصبی و عروقی امکان پذیر شده است.

جراحی ترمیمی چه بیماری هایی را درمان می کند؟

اصلاح بدشکلی مادرزادی (شکاف لب، شکاف کام، انگشتان چسبیده مادرزادی)، اصلاح بدشکلی ناشی از سوختگی، اصلاح بدشکلی ناشی از ضربه بعد از شکستگی، اصلاح جمع شدگی انگشتان و اعضا، اصلاح اختلالات مادرزادی جمجمه و صورت، اصلاح فلج صورت و اعضا، برداشتن اسکارهای پارگی در صورت و اعضا، برداشتن اسکارهای سوختگی و ضربه و جراحی، برداشتن سرطان وسیع اندام و بازسازی آن، برداشتن وسیع سرطان صورت و بازسازی آن، پیوند عصب، پیوند تاندون، جراحی عروق و اعصاب، اختلالات پلک، سوختگی ها و اسکارهایی که باعث ناهنجاری های عملکردی و بدشکلی می شوند.

جراحی ترمیمی جای بخیه

مداخلات جراحی ترمیمی که به طور مکرر در بخش جراحی پلاستیک انجام می شود به شرح زیر است:

جراحی ترمیمی درمان اسکار: به طور کلی زخم ها با به جا گذاشتن اسکار در هر فرد سالم بهبود می یابند. مداخلات جراحی نیز یک آسیب بافتی است و ایجاد اسکار طبیعی است. به همین ترتیب، سوختگی نیز به عنوان یکی از علل مهم اسکار محسوب می شود. بنابراین بسیاری از روش های ارائه شده توسط فناوری پیشرفته برای بیمارانی که اسکار آنها را مختل می کند، توسط پزشکان متخصص قابل استفاده است.

درمان زخم های التیام نیافته: زخم های التیام نیافته به دلایلی مانند انسداد عروق، وابستگی به تخت یا دیابت دیده می شوند. یکی از مهمترین اقدامات جراحی پلاستیک مراقبت از زخم است. در این راستا پیشگیری از ایجاد زخم، مراقبت از زخم با تکنیک های پیشرفته، پیگیری و نظارت بر روند و مراحل تا عمل جراحی در صورت لزوم به طور کلی افزایش یافته است. انواع مختلفی از سرطان پوست وجود دارد. در حالی که برداشتن 3-4 میلی متر از ناحیه پوست برای درمان برخی از گونه ها کافی است، برخی از گونه ها کاملاً تهاجمی و خطرناک هستند و باید مناطق بزرگتر برداشته شوند. مسئله اصلی که افراد در این زمینه باید به آن توجه کنند، نظارت بر بدن و پیگیری خال ها است. به خصوص اگر خال به سرعت رشد می کند، تغییر رنگ و شکل می دهد، خارش می کند یا زخم دارد، باید سریعا به بخش جراحی ترمیمی مراجعه کرد. با یک عمل موضعی کوچک می توان خال را برداشت و معاینه انجام داد.

شکستگی استخوان های صورت: در اثر ضربه ها یا حوادث مختلف، ممکن است شکستگی بینی، استخوان گونه یا فک در ناحیه صورت رخ دهد. در طول ترمیم جراحی این شکستگی ها از صفحات و پیچ های تیتانیومی استفاده می شود. ترمیم استخوان های صورت نه تنها از نظر زیبایی بلکه از نظر عملکردی نیز حائز اهمیت است.

جراحی ترمیمی صورت

جراحی ترمیمی ناحیه سر و گردن

برخی یا همه اندام ها مانند بینی، گوش، لب به دلایلی از دست می روند. به عنوان مثال سرطان، سوختگی یا تصادف از این عوامل هستند. در چنین مواردی با برخی از تکنیک های جراحی ترمیمی می توان نتایج تقریبا اصلی را به دست آورد.

میکروجراحی چیست؟

میکروجراحی نوعی از جراحی ترمیمی است که برای انتقال بافت از یک ناحیه بدن همراه با عروق و اعصاب آن به ناحیه دیگری که نیاز است استفاده می شود. پیوند عصب ، پیوند تاندون و جراحی عروق و اعصاب از این قبیل هستند. به عنوان مثال، برای فردی که فک او به طور کامل برداشته شده است، می توان از استخوان درشت نی چانه ساخت، یا برای فردی که مری او برداشته شده، می توان از روده مری ساخت. با این تکنیک عروق و اعصاب آسیب دیده ترمیم می شوند.

درمان شکاف کام و لب

متخصص جراحی ترمیمی و زیبایی با انجام و ارزیابی جراحی های لازم بر روی لب و کام، نقش اصلی را در ترمیم بدشکلی ایفا می کند. شکاف کام و لب ناهنجاری هایی هستند که در اوایل بارداری رخ می دهند و در زمانی که کودک در رحم مادر است ایجاد می شود. وقتی بافت کافی در لب یا کام وجود نداشته باشد، که در حدود یک نوزاد از هر 900 نوزاد دیده می شود، منجر به ایجاد شکاف کام و لب می شود و بافت موجود به درستی رشد نمی کند.

درمان شکاف لب و یا شکاف کام می تواند با یک یا چند عمل جراحی ترمیمی از اوایل دوران کودکی شروع شود و تا بزرگسالی ادامه یابد. به طور کلی اولین عمل های شکاف لب حدود ماه سوم و عمل های کام 9 تا 12 می باشد. در حدود یک ماه انجام می شود. قبل از انجام این عمل ها در صورت لزوم می توان اقدامات ارتودنسی را برای تسهیل عمل و تامین تغذیه بیمار انجام داد. در اواخر کودکی و بزرگسالی می توان عملیات اصلاحی نهایی یا عملیات بهبود گفتار را انجام داد. با این حال، گفتار درمانی، درمان های دندانپزشکی و سایر درمان های اضافی به طور متناوب تا بزرگسالی ادامه می یابد. در پایان این درمان ها، اکثر کودکان مبتلا ممکن است ظاهری طبیعی، گفتار طبیعی داشته باشند و به طور معمول غذا بخورند.

جراحی ترمیمی کام و لب

اصلاح بدشکلی ناشی از ضربه (شکستگی استخوان صورت)

بسیاری از آسیب ها می توانند در نتیجه ضربه های مختلف روی صورت و جمجمه رخ دهند که در خط مقدم بدن ما قرار دارند و در معرض تأثیرات مختلفی هستند. صدمات فک و صورت می توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از ساده یا پیچیده، از بریدگی ساده گرفته تا له شدن و از بین رفتن بافت نرم و شکستگی های مختلف استخوان. صدمات صورت در حوزه جراحی ترمیمی و زیبایی است.

یکی از شایع ترین انواع آسیب هایی که در صورت ایجاد می شود و از اهمیت بالایی برخوردار است، شکستگی استخوان است. شکستگی ها ممکن است فک پایین، فک بالا، کام، استخوان های گونه، حدقه چشم یا ترکیبی از این استخوان ها را درگیر کند. این آسیب‌ها می‌توانند بینایی و توانایی تنفس، صحبت کردن و بلع را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از درمان ها نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. فک پایین، فک بالا، استخوان گونه، استخوان بینی، پیشانی و سایر استخوان های اطراف چشم بیشترین آسیب را در ترومای صورت می بینند.

در صورت شکستگی استخوان های صورت، برای بهبودی خوب لازم است به کلینیک های جراحی ترمیمی و زیبایی مراجعه کرده و بدون از دست دادن زمان زیاد درمان لازم را انجام دهید. اصول درمان شکستگی های صورت مشابه اصول شکستگی دست یا پا است. بخش‌هایی از استخوان باید به‌اندازه کافی در یک راستا (کاهش) قرار گرفته و در موقعیت صحیح ثابت شوند تا بتوانند به هم جوش بخورند. به منظور ترمیم شکستگی‌ها، با ایجاد برش‌هایی از داخل دهان یا از قسمت‌هایی که ظاهر زیبایی را خراب نمی‌کنند، به نتایج مطلوبی دست می‌یابند. پیوند شکستگی بسته به سن و پیچیدگی شکستگی ممکن است چندین ماه یا یک سال طول بکشد.

خال های سرطان زا و قابل درمان

خال ها اگر به دلایل زیبایی دائماً توسط لباس و جواهرات تحریک شوند، به دلیل امکان تبدیل شدن به ملانوم بدخیم می شوند و با جراحی ترمیمی برداشته می شوند. کراتوزهای خورشیدی یا اکتینیک تومورهای پوستی هستند که به صورت لکه های قهوه ای یا قرمز با سطوح خشن یا پوسته پوسته ظاهر می شوند. آنها معمولاً در نواحی در معرض آفتاب از پوست دیده می شوند. این احتمال وجود دارد که اینها تبدیل به سرطان شوند.

جراحی ترمیمی گوش

پوست خود را بشناسید و مرتباً از سر تا پا آن را بررسی کنید. اگر به چیزی برخورد کردید که شما را مشکوک کرد، فوراً با جراح ترمیمی و زیبایی مشورت کنید. جراحان پلاستیک با جراحی تومور را بدون ایجاد اختلال در ساختار عملکردی و به روشی که زیباترین ظاهر را ارائه می دهند، خارج می کنند. با بررسی هیستوپاتولوژیک بافت برداشته شده، می توان فهمید که آیا می توان آن را به طور کامل برداشت و آیا باقیمانده ای روی زمین وجود دارد یا خیر.

برداشتن وسیع سرطان صورت و بازسازی آن

در جراحی ترمیمی ، برداشتن وسیع سرطان صورت و بازسازی آن بسته به مرحله رشد و نوع سرطان متفاوت است. در پروتکل درمانی که در آن روش‌های مختلف استفاده می‌شود، هدف برداشتن تومور بدون از دست دادن عملکرد در ناحیه است. از آنجایی که سرطان پوست معمولاً در مناطقی از بدن که در تماس با نور خورشید هستند رخ می دهد، در طول فرآیند درمان به ظاهر زیبایی نیز توجه می شود. از این رو، انجام روش هایی که در درمان سرطان پوست باید توسط پزشکان متخصص انجام شود، از اهمیت بالایی برخوردار است.

چه مکانی را برای جراحی ترمیمی باید انتخاب کنیم؟

جراحی ترمیمی و زیبایی را بهتر است به گونه ای انتخاب کنید که پیشرفته ترین و مجهزترین دستگاه ها در آنجا وجود داشته باشد و همچنین پزشکان متخصص در آنجا باید باشند. جراحی ترمیمی و زیبایی شامل انواع کاربردها در زمینه جراحی زیبایی و عملکردی در کل بدن از پوست سر تا ناخن های پا می باشد. بهتر است از مراکزی مشاوره بگیرید که اطلاعات کامل درباره ان داشته باشید. همیشه این را بخاطر بسپارید که سلامتی تان ارزش زیادی دارد و اگر در یکی از مراکز تقلبی قرار بگیرید سلامتی تان به خطر می افتد.

پیوند تاندون

پیوند تاندون یکی از شاخه هایی است که در جراحی ترمیمی قابل مشاهده است. پس از جراحی ترمیمی پیوند تاندون فلکسور، محدودیت حرکتی و از دست دادن عملکرد غالباً مشاهده می شود. از دست دادن دائمی عملکرد را می توان با اجرای برنامه های توانبخشی اولیه به حداقل رساند.

جراحی ترمیمی جمجمه

اصلاح اختلالات مادرزادی جمجمه و صورت

بدشکلی های مادرزادی، ناهنجاری های سر و صورت هستند که بیشتر ژنتیکی یا ارثی هستند و یا به دلیل مشکل در مرحله رشد انسان در رحم مادر ایجاد می شوند که اغلب با مداخله درست در زمان مناسب با جراحی ترمیمی قابل بازسازی هستند. از آنجایی که این امر در روند بعدی زندگی و شکل گیری کودک را تحت تاثیر قرار می دهد، درمان باید در یک بازه زمانی مشخص انجام شود. از آنجایی که این امر فراتر از تغییر شکل و مشکلات زیبایی شناختی بر رشد آن تأثیر می گذارد و از آنجایی که بر رشد برخی از اندام های حیاتی مانند مغز، صورت و چشم تأثیر می گذارد، مهم است که این کار در دوره های زمانی خاصی از آن دوره رشد انجام شود. به همین دلیل خانواده ها مجبورند بدون معطلی، دست کم گرفتن و بی توجهی آنها را به موقع نزد پزشک ببرند و برای تشخیص و درمان آنها برنامه ریزی کنند.

دکتر علی فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و ترمیمی