التهاب تاندون یا تاندونیت | علائم و علت | درمان قطعی تاندونیت
تاندونها نقش مهمی در حرکات و دامنه فعالیتهای روزانه ما دارند و آسیب به آنها میتواند موجب محدودیتهای جدی در زندگی شود. هنگام مواجهه با آسیبهای تاندونی و التهاب تاندون (تاندونیت)، اتخاذ راهکارهای صحیح جهت کاهش ورم و تسریع در بهبودی امری ضروری است. بهرهگیری از تکنیکهایی همچون استراحت کافی و پرهیز از فعالیتهای شدید، اعمال یخ بر روی نواحی آسیبدیده در مراحل ابتدایی، و مصرف داروهای مسکن، میتواند در کاهش ناراحتی و التهاب موثر باشد.
همچنین، فیزیوتراپی با تمرینات مناسب و بارگذاری تدریجی میتواند به تقویت و بازسازی کارکرد ناحیه آسیبدیده کمک کند. این اقدامات در کنار رعایت اصول پیشگیرانه مانند گرم کردن و تمرینات کششی قبل از ورزش و پرهیز از حرکات تکراری، میتواند در پیشگیری و درمان مشکلات مربوط به تاندون موثر واقع شود. در این مقاله همراه میشویم با دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک زیبایی و ترمیمی تا اطلاعات اولیه درباره تاندونیت یا التهاب تاندون بدست آورید .
التهاب تاندون یا تاندونیت چیست ؟
التهاب تاندون یا تاندونیت (Tendinitis) وضعیتی است که در آن تاندونها، یعنی بافتهای رشتهای که عضلات را به استخوانها متصل میکنند، ملتهب میشوند. این مشکل ممکن است به دلیل فشار یا تحریک بیش از حد روی تاندونها ایجاد شود. التهاب تاندون یکی از مشکلات شایع در افرادی است که فعالیتهای تکراری مانند ورزش، کارهای فیزیکی سنگین، یا حتی فعالیتهای روزمره را انجام میدهند.
علت التهاب تاندون یا تاندونیت
علل التهاب تاندون یا تاندونیت معمولاً به چند دسته تقسیم میشوند و شامل موارد زیر هستند:
فعالیتهای تکراری: حرکات مداوم و تکراری میتوانند باعث آسیب و التهاب تاندون شوند. مثلاً ورزشهایی مانند تنیس، گلف، دویدن، یا حتی کارهای روزمره مثل تایپ طولانیمدت.
استفاده بیش از حد از تاندون: فعالیتهایی که فشار زیادی به تاندون وارد میکنند یا نیاز به نیروی زیاد دارند، مانند بلند کردن اشیاء سنگین یا تمرینات شدید ورزشی، میتوانند منجر به التهاب شوند.
وضعیت نامناسب بدن: وضعیت بدنی نامناسب در حین انجام فعالیتها، به خصوص فعالیتهای سنگین، میتواند فشار زیادی به تاندونها وارد کند.
آسیبهای ناگهانی: ضربه یا پیچ خوردگی ناگهانی میتواند باعث آسیب به تاندون و در نتیجه التهاب شود.
پیری و کاهش انعطافپذیری تاندونها: با افزایش سن، تاندونها سختتر و کمانعطافتر میشوند و احتمال آسیبدیدگی و التهاب آنها بیشتر میشود.
عوامل مرتبط با بیماریها: برخی از بیماریها مثل دیابت، آرتریت روماتوئید، و نقرس میتوانند خطر التهاب تاندون را افزایش دهند.
کفش یا تجهیزات نامناسب: استفاده از کفش یا تجهیزات ورزشی نامناسب یا قدیمی نیز میتواند فشار غیرطبیعی به تاندونها وارد کند و باعث التهاب شود.
برای جلوگیری از التهاب تاندون یا تاندونیت ، مهم است که از حرکات و فشارهای تکراری بدون استراحت اجتناب کنید، وضعیت بدنی مناسبی در حین فعالیت داشته باشید، و در صورت بروز درد یا ناراحتی استراحت کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
علائم التهاب تاندون یا تاندونیت
علائم التهاب تاندون (تاندونیت) ممکن است بسته به شدت و محل آسیب متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
درد: درد اصلیترین علامت تاندونیت است و معمولاً در ناحیهی ملتهب تاندون احساس میشود. این درد ممکن است شدیدتر شود، به ویژه هنگام حرکت دادن یا استفاده از عضو آسیبدیده.
تورم: ناحیهی ملتهب ممکن است متورم و بزرگتر از حالت طبیعی شود.
حساسیت به لمس: لمس ناحیهی آسیبدیده معمولاً با درد همراه است و احساس ناراحتی ایجاد میکند.
خشکی و محدودیت در حرکت: ممکن است بیمار احساس خشکی و سفتی در مفصل داشته باشد و نتواند به راحتی عضو ملتهب را حرکت دهد.
گرما و قرمزی: در موارد شدیدتر، ناحیه آسیبدیده ممکن است قرمز و گرمتر از بخشهای دیگر بدن شود.
صدای ترق و تروق یا ساییدگی هنگام حرکت: گاهی اوقات هنگام حرکت دادن عضو ملتهب، صدای ساییدگی یا صدای ترق و تروق حس میشود که به علت التهاب در اطراف تاندون است.
توجه
اگر علائم بیش از چند روز ادامه پیدا کنند یا درد به مرور زمان بدتر شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات درمانی مناسب انجام گیرد و از آسیبهای جدیتر جلوگیری شود.
انواع التهاب تاندون یا تاندونیت
التهاب تاندونها بسته به محل آن در بدن به انواع مختلف تقسیم میشود. برخی از رایجترین انواع التهاب تاندون عبارتند از:
- التهاب تاندون شانه (تاندونیت شانه): این التهاب در اثر حرکات مکرر شانه ایجاد میشود. ورزشهایی مانند شنا و تنیس که نیاز به استفاده زیاد از شانه دارند، ممکن است باعث ایجاد این نوع تاندونیت شوند.
- التهاب تاندون آرنج (آرنج تنیسبازان و آرنج گلفبازان): این دو نوع التهاب ناشی از فشار و تحریک تاندونهای اطراف آرنج است. آرنج تنیسبازان معمولاً در قسمت بیرونی آرنج ایجاد میشود، در حالی که آرنج گلفبازان در قسمت داخلی آرنج رخ میدهد.
- التهاب تاندون زانو (تاندونیت کشکک): این نوع التهاب تاندون بیشتر در ورزشکارانی که ورزشهایی مانند بسکتبال و والیبال را انجام میدهند شایع است و معمولاً در تاندون زیر زانو ایجاد میشود.
- التهاب تاندون آشیل (تاندونیت آشیل): این التهاب در تاندون پشت مچ پا ایجاد میشود و بیشتر در دوندگان و ورزشکارانی که فعالیتهای جهشی انجام میدهند، شایع است.
نشانههای خطرناک تاندونیت
نشانههای خطرناک و جدی تاندونیت که ممکن است نیاز به مداخله پزشکی فوری داشته باشند، شامل موارد زیر هستند:
درد شدید و ناگهانی: دردی که به طور ناگهانی و شدید ایجاد میشود یا به مرور زمان شدیدتر میشود و با استراحت بهبود نمییابد، میتواند نشاندهنده پارگی تاندون یا آسیب جدی باشد.
تورم شدید: اگر تورم شدید و ناگهانی رخ دهد و با گذشت زمان کاهش نیابد، ممکن است نشانهای از التهاب شدید یا پارگی تاندون باشد.
ناتوانی در حرکت: اگر نمیتوانید مفصل یا عضو مورد نظر را حرکت دهید یا درد هنگام حرکت بسیار شدید است، این مسئله ممکن است نشاندهنده آسیب جدی به تاندون باشد.
گرما و قرمزی قابل توجه: قرمزی و گرمای غیرطبیعی و مداوم در ناحیه ملتهب میتواند نشانه عفونت یا التهاب شدید باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
تغییر شکل ظاهری ناحیه آسیبدیده: اگر شکل تاندون یا عضله در ناحیهی ملتهب تغییر کند یا برجستگی و فرورفتگی غیرعادی ایجاد شود، این میتواند نشاندهنده تاندونیت باشد.
بیحسی یا ضعف عضلانی: احساس بیحسی یا ضعف در ناحیهی آسیبدیده ممکن است نشاندهنده آسیب به عصبهای اطراف تاندون باشد.
تشخیص التهاب تاندون یا تاندونیت
تشخیص التهاب تاندون یا تاندونیت معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و انجام معاینات فیزیکی انجام میشود. پزشک ممکن است برای اطمینان از تشخیص و بررسی شدت التهاب، از روشهای تشخیصی زیر استفاده کند:
معاینه فیزیکی: پزشک ناحیه دردناک را لمس و بررسی میکند تا نشانههایی مانند درد، تورم، قرمزی یا محدودیت در حرکت را ارزیابی کند.
تاریخچه پزشکی و فعالیتهای روزمره: پزشک سوالاتی درباره فعالیتهای تکراری، ورزشها و شغل بیمار مطرح میکند تا ارتباط احتمالی با التهاب تاندون را بررسی کند.
آزمایشهای تصویربرداری:
- عکسبرداری با اشعه ایکس: این روش معمولاً برای بررسی آسیبهای استخوانی به کار میرود و ممکن است برای رد مشکلات دیگر استفاده شود.
- اولتراسوند (سونوگرافی): از این روش برای مشاهده تاندون و ارزیابی التهاب یا پارگی استفاده میشود. این روش تصویر واضحی از بافت نرم، مانند تاندونها، ارائه میدهد.
- MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی): MRI به پزشک کمک میکند تا آسیبهای شدیدتر یا مزمن تاندون را تشخیص دهد و ساختارهای داخلیتر مانند تاندونها و بافتهای نرم را دقیقتر بررسی کند.
آزمایش خون: اگر پزشک مشکوک به وجود بیماریهای زمینهای مثل آرتریت روماتوئید یا عفونت باشد، ممکن است آزمایش خون درخواست کند.
تشخیص صحیح التهاب تاندون برای انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت دارد، چرا که درمانهای اولیه و به موقع میتوانند از بروز مشکلات جدیتر و مزمنشدن بیماری جلوگیری کنند.
درمانهای پیشرفته برای التهاب تاندون
درمان التهاب تاندون (تاندونیت) بسته به شدت و محل التهاب متفاوت است. درمانهای اولیه معمولاً غیرجراحی هستند و شامل موارد زیر میشوند:
استراحت و کاهش فعالیتها
- استراحت دادن به ناحیه آسیبدیده و کاهش فعالیتهایی که باعث فشار روی تاندون میشوند، میتواند به بهبودی سریعتر کمک کند.
استفاده از یخ
- گذاشتن یخ روی ناحیه ملتهب به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، چندین بار در روز، میتواند تورم و درد را کاهش دهد.
داروهای ضد التهابی
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
فیزیوتراپی
- فیزیوتراپی شامل تمرینات کششی و تقویتی خاصی است که به بهبود دامنه حرکت و کاهش التهاب کمک میکند. گاهی اوقات تکنیکهای درمانی خاص، مثل اولتراسوند یا لیزر درمانی، نیز به کار میروند.
تزریق کورتیکواستروئید
- در مواردی که التهاب شدید است و به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را توصیه کند. این دارو به کاهش التهاب کمک میکند، اما باید با احتیاط استفاده شود، زیرا مصرف طولانیمدت میتواند عوارض جانبی داشته باشد.
استفاده از آتل یا باند کشی
- بستن آتل، بریس، یا باند کشی برای ثابت نگهداشتن ناحیه آسیبدیده میتواند به کاهش التهاب و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
- در این روش، خون بیمار گرفته میشود و پلاسمای غنی از پلاکت از آن استخراج و به ناحیه آسیبدیده تزریق میشود. این روش به ترمیم بافت و کاهش التهاب کمک میکند.
جراحی (در موارد شدید)
- اگر درمانهای غیرجراحی موثر نباشند و تاندون آسیب شدید داشته باشد، جراحی ممکن است لازم باشد. در این روش، بافت آسیبدیده تاندون ترمیم یا برداشته میشود.
درمانهای جایگزین و مکمل
- برخی افراد از درمانهای مکمل مثل طب سوزنی یا ماساژ درمانی برای کاهش درد و التهاب استفاده میکنند. البته این درمانها باید زیر نظر متخصص و با مشورت پزشک انجام شوند.
توصیه کلی
بهتر است هرگونه درمان برای التهاب تاندون تحت نظر پزشک فوق تخصص جراح پلاستیک و متخصصان این حوزه صورت گیرد، زیرا درمان زودهنگام میتواند از مزمن شدن بیماری جلوگیری کند و زمان بهبودی را کاهش دهد.
نکات مهم در دوره بازتوانی تاندون
بازتوانی بعد از التهاب تاندون نقش مهمی در بازگشت به فعالیتهای روزمره و جلوگیری از آسیب مجدد دارد. برخی از نکات کلیدی در این دوره شامل موارد زیر هستند:
- تمرینات تقویتی: بعد از کاهش التهاب، انجام تمرینات تقویتی میتواند به بازگرداندن قدرت عضلات و تاندونها کمک کند.
- تمرینات کششی: کشش منظم میتواند انعطافپذیری تاندونها را افزایش داده و از التهابهای مجدد جلوگیری کند.
- اصلاح عادات روزمره: اجتناب از حرکات تکراری و تغییر وضعیت بدن در هنگام کار میتواند فشار روی تاندونها را کاهش دهد.
نتیجهگیری
التهاب تاندون میتواند باعث درد و محدودیت حرکت شود و در صورت عدم درمان مناسب ممکن است به مشکلات جدیتری مانند پارگی تاندون منجر شود. با توجه به علل مختلف این بیماری و خطراتی که ممکن است به همراه داشته باشد، پیشگیری و درمان به موقع تاندونیت بسیار اهمیت دارد.
رعایت نکات پیشگیری، انجام تمرینات ورزشی مناسب، و مراقبت از وضعیت بدنی میتواند به حفظ سلامت تاندونها کمک کند. در صورت بروز علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و درمانهای لازم را انجام دهید تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود.